Duizendpoot schreef met Darwin

15-03-2017

Deel 13: Pieter Harting.

'Hij had de natuur lief - zij ontsloot hem hare schatten. Hij had de menschen lief - zij loonden hem met wederliefde.' Zo luidt de tekst op de grafzuil van Pieter Harting, één van de meest briljante natuurwetenschappers die ons land heeft voortgebracht.

Harting, zoon van een tabakshandelaar, was een wetenschappelijke duizendpoot en een maatschappelijk betrokken en politiek geëngageerd mens. Hij kreeg internationale bekendheid met zijn biologische werk. Zijn verbeterde ontwerpen van microscopen vormen de basis van de unieke collectie microscopie van het Universiteitsmuseum Utrecht. Maar Harting kon zich evengoed farmacoloog, wiskundige, methodoloog of hydroloog noemen.

Harting correspondeerde met Charles Darwin en was één van de eerste Nederlandse wetenschappers die diens evolutietheorie verdedigde. Al was het recht van de sterkste moeilijk te verenigen met zijn eigen geloof in een harmonieuze maatschappij.

Zijn veelzijdigheid en bevlogenheid liet Harting ook in de politiek en maatschappij merken. Hij was een gewaardeerd opinieleider. Zo steunde hij Nederlandse kolonisten in de Boerenoorlog, zette zich in voor de leerplicht en bekommerde zich om drankmisbruik. Harting diende de regering van wetenschappelijk advies en zat in de onderzoekscommissie naar de dijkverwoestende paalworm. Hij ondernam geregeld excursies met zijn studenten en was lid van veel verenigingen.

Zijn grootste verdienste was wellicht dat hij wetenschap aantrekkelijk maakte voor een groot publiek. Zo was hij de drijvende kracht achter het tijdschrift Album der Natuur.

In de bodem van het Eemdal ontdekte Harting in 1875 een nieuwe geologische laag (Eemien). Dankzij zijn onderzoek raakte hij bekend met Amersfoort, waar hij de laatste drie jaar leefde en op 73-jarige leeftijd stierf aan een beroerte. ‘De nestor der natuurwetenschappen' werd begraven op Achter Davidshof en later herbegraven op Rusthof.

Naam: Pieter Harting

Geboren: Rotterdam, 27 februari 1812

Overleden: Amersfoort, 3 december 1885

Graf: R, Afdeling XVIII, grafnr. 22