Na Duitse inval gedood door eigen vuur

06-12-2017

Deel 18: mr. Anthonie Vreeken.

Paniek. In zijn stelling aan de Grebbelinie ziet reserve eerste luitenant Anthonie Vreeken, in het dagelijks leven griffier bij het kantongerecht in Zevenbergen, eskaders gevechts- en transportvliegtuigen overkomen. Nazi-Duitsland is Nederland binnengevallen!

Zijn manschappen van de 16e Compagnie Pantser Afweergeschut zijn nerveus. Ze moeten bij het buurtschap Asschat bij het Valleikanaal een deel van de Grebbelinie verdedigen, dat pas een week eerder gereed is gekomen. Even verderop wordt de stelling al beschoten door Duitse jachtvliegtuigen.

Een dag later komt er al een melding van een vijandelijke wielrijderspatrouille. Naar verluidt worden er Nederlandse soldaten vermist. De uren tikken voorbij. Elk moment kunnen er Duitse parachutisten landen.

Dan, om 20.30 uur, nog geen 41 uur na het begin van de Duitse inval, is er alarm. Vreeken gaat op verkenning uit. Niet veel later menen zijn manschappen bij Huize Heiligenberg een Duitse parachutist te zien. Zonder pardon openen ze het vuur. Als ze poolshoogte gaan nemen, doorzien ze pas hun fout. Ze hebben per ongeluk hun eigen commandant gedood.

De ouders van Vreeken horen pas tien dagen later van zijn dood en kunnen dus niet bij zijn provisorische begrafenis aanwezig zijn. Heel Amersfoort is geëvacueerd en de Grebbelinie ligt her en der onder vuur. Later regelen zijn kameraden alsnog een kist en op verzoek van de familie wordt Vreeken daarin herbegraven.

Op zijn graf wordt op 7 juni 1941 een monument geplaatst voor alle slachtoffers van het 16e Regiment Infanterie. Het telt 21 namen. De reliëfs, gemaakt door beeldhouwer Willem van Kuilenborg, beelden vier jonge vrouwen met palmtakken uit en vier infanteristen die ten strijde trekken.

Zijn vader citeert uit het Wilhelmus ('Mijn schild en de betrouwen zijt Gij, o God, mijn Heer') en zijn weduwe Emmy onthult het monument door de nationale driekleur weg te halen. Ze wordt op 1 mei 1991 bij haar man begraven.

Naam: mr. Anthonie Vreeken

Geboren: Zwijndrecht, 15 januari 1910

Overleden: Hamersveld, 11 mei 1940

Graf: Rusthof, Afdeling XII, grafnr. 101k